Dialoog is een algemeen bekende naam voor een gesprek. Vaak gebezigd in publieke communicatie.
Maar: Weet U dat nog maar weinig mensen precies weten wat Dialoog inhoudt? Bij de gespreksbegeleiders in opleiding blijkt heel vaak dat “een gesprek tussen 2 mensen” voldoende definitie is. En dat is niet een goed beeld van de betekenis van Dialoog.
Zo voert Samenspraak veel dialogen met zes tot acht personen aan tafel. Wat is dan precies zo kenmerkend voor een dialoog die de naam dialoog ook verdient?
In het bovenstaande model zijn twee benamingen opgenomen die over gespreksvormen gaan.
Als er een onderwerp (of thema) komt ‘bovendrijven’ dat ‘iemand’ ziet als een vorm van probleem- en dat wil oplossen of opgelost wil zien, is het best mogelijk dat meerdere mensen daar wel eens over nadenken en een vorm van probleembesef delen. Maar het staat allerminst vast dat iedereen daar exact dezelfde gedachten bij heeft.
De manier om te kijken of iets werkelijk een probleem is, en hoe dat ‘probleem’ er voor iedere betrokkene uitziet is een vorm van gesprek dat ‘ruimte biedt’ voor die diverse ervaringen en belevenissen. Waardoor zowel de spreker als de toehoorder die inbreng “beleeft”. Dat onderzoek kan pas goed resultaat opleveren als:
- Deelnemers aan dat gesprek bereid zijn om hun eigen gevoelens en ideeën over het onderwerp willen delen ,met de gespreksgroep.
- Daarnaast vergt het van de deelnemers dat ze ook benieuwd zijn naar de ervaringen, gevoelens en ideeën, die ze toevoegen aan het “beeld” van het probleem.
- Bovendien is het belangrijk dat elke deelnemer ook echt luistert naar de andere deelnemers. (en niet al argumenten zit te bedenken om sommige delen van het verhaal van de ander te ‘weerleggen’.)
- Soms roepen oude indrukken al een vorm van oordeel op over een mede-deelnemer of over diens inbreng. Voor een goed onderzoek vormt een oordeel een storing. Als je naar elkaar wil kunnen luisteren, zet je je (-voor-) oordelen uit.
Het is deze belangrijke fase van de inwinning van informatie om een beeld te krijgen van het thema of onderwerp waar het onderzoek – dat via dialoog verloopt- dat meer inzicht in aard en omvang van het ‘probleem’ ontstaat. Zonder die verkenning is het opsommen van mogelijke ideeën over oplossingen werkelijk een “slag in de lucht”.
Bij het vervolg van het ‘proces’ om vanuit de beeldvorming oplossingen te bedenken is de kans dat die oplossingen ook veel kans van slagen maken zeer veel groter geworden. Alleen zullen de oplossingen nog uiteen kunnen lopen in de tijd die het kost, de kosten voor het proces van oplossen etc. Pas hier komt een goed debat van pas. En dan niet een hol debat met veel bijbedoelingen* zoals wel voorkomt als het om politieke ‘winst’ ook draait. Het 2e kamer “debat” is daardoor vaker een ordinaire ‘discussie’ dan een debat, want voor een debat gelden dezelfde beleefdheidsregels als voor een dialoog.
Als mensen in staat zijn om zich samen te ‘verbinden’ doordat ze samen met de straat, de buurt, de wijk of hun dorp (of hun collega’s ) dankzij respectvolle dialoog en evenwichtige besluiten tevreden worden over de kwaliteit van hun leefomgeving, draagt dat ook bij aan de totale sociale kwaliteit van de samenleving.